top of page

Telif Hakları Alanında Meslek Birlikleri Yönetmeliği Hakkında

07.04.2022 tarihli ve 31802 sayılı Resmi Gazete ile 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun ( “Kanun”) 42 nci maddesi gereğince Telif Hakları Alanında Meslek Birlikleri Yönetmeliği (“Yönetmelik”) yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik ile beraber; eser sahibi, bağlantılı hak sahibi ve kitap yayımcısı meslek birliklerinin ve federasyonların kurulması, denetlenmesi ve işleyişlerine ilişkin usul ve esaslara ilişkin hususlar düzenlenmiştir.


Aynı zamanda Fikir ve Sanat Eseri Sahipleri ile Bağlantılı Hak Sahipleri Meslek Birlikleri ve Federasyonları Hakkında Tüzük ve 5404 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Fikir ve Sanat Eseri Sahipleri İle Bağlantılı Hak Sahipleri Meslek Birlikleri Tip Statüsü aynı tarihli Resmi Gazete ’de yayımlanan 5403 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlükten kaldırılmıştır.


Öncelikle ilgili yönetmelik kapsamında meslek birliği, yegâne veya esas amacı birden fazla hak sahibi adına, müşterek menfaatleri doğrultusunda hakların toplu yönetimini sağlamak olan, kâr amacı gütmeyen ve Kanun ile bu Yönetmelik hükümlerine göre kurulmuş özel hukuka tabi tüzel kişiyi ifade etmektedir. Özellikle Kanun’un 41. Maddesinde “Girişi ücretli veya ücretsiz umuma açık mahaller; eser, icra, fonogram, yapım ve yayınların kullanım ve/veya iletimine ilişkin 52 nci maddeye uygun sözleşme yaparak hak sahiplerinden veya üyesi oldukları meslek birliklerinden izin alır ve sözleşmelerde yazılı malî hak ödemelerini bu madde hükümlerine göre yaparlar” ile ortaya çıkan bir yükümlülük olan meslek birliklerinden izin alma zorunluluğu da göz önüne alındığı takdirde, meslek birliklerine ilişkin düzenlemeler hayli önem arz etmektedir.


Yönetmelik ile meslek birliklerinin kurulmasına ve faaliyet gösterebilmesine ilişkin koşullar düzenlenmiş olup, aynı alanda başka bir meslek birliğinin kurulması halinde meslek birliğinin faaliyete geçtikten sonraki 3 mali yıl için beklenen gelir ve gider tablosunun sunulması koşulu eklenmiştir. Sonrasında ise meslek birliklerinin tüzüklerinde yer alması gereken asgari unsurlar belirtilmiştir.


Yönetmelik 9. Maddesi uyarınca meslek birlikleri, faaliyetlerini etkinlik, katılımcılık, şeffaflık ve hesap verilebilirlik ilkelerine göre yürütecek, yönettikleri haklarla ilgili eserlere ve bağlantılı hak konularına ilişkin veri tabanı oluşturup, verileri güncelleyecek ve ilgililerin bilgisine sunacaktır. Bu kapsamda “2014/26/AB sayılı Telif Hakları ve Bağlantılı Haklara İlişkin Toplu Hak Yönetimi ve İç Pazarda Müzik Eserlerinin İnternet Üzerinden Kullanımlarına İlişkin Hakların Çoklu Bölgesel Lisanslanması Hakkında AB Direktifi” ve diğer uluslararası düzenlemelere paralel olarak, meslek birliklerinin şeffaf ve etkin olmalarına ilişkin somut düzenlemeler getirilerek meslek birliklerine ek yükümlülükler yüklenmiştir. Aynı maddenin devamında, meslek birliklerinin kişisel verilerin korunmasına ilişkin yükümlülüklere uyması gerektiği tekrar belirtilmiştir. Bu kapsamda, özellikle eser sahiplerinin telif haklarına ilişkin olarak elde ettikleri gelirlerin kamuya açık platformlarda paylaşıldığı göz önüne alındığından, meslek birliklerine bu bakımından ek bir yükümlülük getirilmiştir.


Üyelik türleri bakımından, birlikten elde edilen telif gelirlerine dayanarak farklı üyelik türlerinin oluşturulabileceği bu doğrultuda genel kurula katılma, oy hakkı, oy farklılaşması ve zorunlu organ üyeliklerine seçilme konularından üyelik türleri arasında adil ve dengeli olmak kaydıyla farklılaşma yapılabileceği düzenlenmiştir. Bu hususta meslek birlikleri tarafından yapılan farklılaştırmaların adil ve dengeli olmasına ilişkin kriterler, uygulamadan doğan uyuşmazlıkların çözümü doğrultusunda netlik kazanacaktır.


Yönetmeliğin 19. Maddesi ile zorunlu organlar belirlenmiş olup, bu madde uyarınca Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Denetleme Kurulu, Teknik-Bilim Kurulu, Haysiyet Kurulu zorunlu organlardandır. Yönetmelik devam maddelerinde toplantı yeter, karar yeter sayıları ile organların görev ve yetkileri belirtilmiştir. Yönetmelik ile getirilen yeni düzenlemelerden biri ise, meslek birliğine üye olmayan kişilerin zorunlu organ üyesi olabilmesinin önüne açan 37. Maddedir. Böylece, meslek birliğine üye olmayan fakat yönetimde faydalı olabilecek kişiler zorunlu organlara üye olarak seçilebilecektir.


Yönetmeliğin devam maddelerinde, Mali Hükümler, Birlik Tüzel Kişiliğinin Sona Ermesi, Defter ve Kayıtlar, Federasyon Kurulması düzenlenmektedir.


Sonuç olarak, fikir ve sanat eserleri bakımından hayli önem arz eden meslek birliklerine ilişkin yürürlüğe giren yönetmelik ile birlikte meslek birliklerine ek yükümlülükler yüklenmiş ve faaliyetlerin etkinlik, katılımcılık, şeffaflık ve hesap verilebilirlik ilkelerine göre yürütülmesi gerektiği belirtilmiştir.


Yönetmeliğin tamamına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz;

Son Yazılar

Hepsini Gör

Comments


bottom of page