Kamuoyunda uzun süredir konuşulan “Yargı Reformu Strateji Belgesi” adlı düzenleme 24.10.2019 tarihli ve 30928 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Ceza Muhakemesi Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) kapsamında getirilen düzenlemeler ile yasalaşmış olup bu kapsamda ilgili yasal mevzuatta yapılan başlıca değişiklikler aşağıda bilginize sunulmuştur.
I. İfade Özgürlüğü – Basın Suçları
Terörle Mücadele Kanunu’nun 7. Maddesinde yapılan değişiklik ile maddeye “Haber verme sınırlarını aşmayan veya eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz.” cümlesi eklenmiştir. Böylece haber verme sınırlarını aşmayan veya eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaların suç oluşturmayacağı şeklinde yasal düzenleme yapılmıştır.
II. Tutukluluk Süreleri
Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun 102. Maddesinde yapılan değişiklik ile tutukluluk sürelerinin düşürülmesi düzenlenmiştir. Buna göre; soruşturma aşamasında, ağır ceza mahkemesi alanına girmeyen suçlarda tutukluluk süresi 6 ayı geçemeyecektir. Ağır ceza mahkemesi alanına giren suçlarda ise bu süre en fazla 1 yıl olacaktır. Devlete karşı işlenen suçlarla, Terörle Mücadele Yasası kapsamındaki suçlarda tutukluluk süresi en fazla 1 yıl 6 ay olacak ve 6 aylığına bir kez uzatılabilecektir. 15 yaşından küçüklerin işlediği suçlarda bu süreler yarı oranında, 18 yaşından küçüklerin işlediği suçlarda ise dörtte üç oranında uygulanacaktır.
III. Ceza Ertelemeleri
Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun 171. Maddesinde yapılan değişiklik ile üç yıl ve altı hapis gerektiren suçlarda erteleme imkanı getirilmiştir. Buna göre; cumhuriyet savcısı, uzlaştırma ve ön ödeme kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, üst sınırı 3 yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı, yeterli şüphenin varlığına rağmen kamu davasının açılmasının 5 yıl süreyle ertelenmesine karar verebilecektir. Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar, kamu görevlisi tarafından veya kamu görevlisine karşı işlenen suçlar ile cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ise kapsam dışında tutulacaktır.
IV. Yargılama Usulü Değişiklikleri
Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun 250. Maddesinde yapılan değişiklik ile Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında seri muhakeme usulü düzenlenmiştir. Asliye ceza mahkemesinin görev ve yetkisi kapsamında giren işlerin önemli bir kısmını teşkil eden suçlarda, avukatla temsil edilen şüphelinin, Cumhuriyet savcısıyla anlaşma yapması usulü getirilmiştir. Buna göre savcı, şüpheliye seri muhakeme usulü uygulanmasını teklif edecektir. Eğer şüpheli avukat huzurunda bunu kabul ederse bu usul uygulanacaktır. Bunun üzerine Cumhuriyet Savcısı suçun alt ve üst sınırı arasında belirleyeceği temel cezadan yarı oranında indirim yapmak suretiyle yaptırımı belirleyecek, gerekirse cezayı erteleme kapsamına alabilecektir.
Ayrıca Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun 250. Maddesinde yapılan değişiklik ile asliye ceza mahkemesince, iddianamenin kabulünden sonra adli para cezasını ve/veya üst sınırı 2 yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verilebilecektir. Basit yargılama yönteminde asliye ceza mahkemesinin duruşma açmadan verdiği hükme itiraz edilmesi halinde mahkemenin itiraz edilen hükmü iptal ederek duruşmalı yargılama yapması zorunlu olacaktır.
V. Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı ve Avukatlara Tanınan Haklar
Avukatlık Kanunu’nun 16. Maddesinde yapılan değişiklik ile 2020-2021 senesinde kayıt yaptıran öğrencilerden başlayarak hukuk mesleklerine giriş sınavı getirilmiştir. Böylece hukuk mesleklerine giriş sınavında 100 puan üzerinden en az 70 puan alanlar hakimlik, savcılık, avukatlık ve noterlik mesleklerine girebilecektir.
Bununla birlikte Pasaport Kanunu’nun 14. Maddesinde yapılan değişiklik ile 15 yıl kıdemi bulunan avukatlara, Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen suçlar ile Terörle Mücadele Yasası kapsamına giren suçlardan soruşturma ve kovuşturma açılmamış olması koşuluyla eş ve çocukları da dahil olmak üzere vize kolaylığı sağlayan hususi damgalı pasaport (yeşil pasaport) verilebilecektir.
Kanunun tam metnine; “https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191024-25.htm” adresinden ulaşabilirsiniz.
Comments