6331 sayılı Kanuna göre, 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerine ilişkin iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu, 28 Aralık 2023 Tarihli ve 32413 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7491 Sayılı Kanun gereğince 31.12.2024 tarihine ertelenmişti. Belirtilen tarih itibarıyla bu erteleme süresi sona ermiş olup, ilgili düzenleme yürürlüğe girmiştir. İşverenler artık yasal olarak bu hizmetleri sağlamakla yükümlüdür. Mevcut durumda, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 4. ve 5. maddeleri uyarınca tüm işverenler, çalışanlarına iş sağlığı ve güvenliği (İSG) eğitimi sağlamak, işyerinde risk değerlendirmesi yapmak, mesleki riskleri önlemek için gerekli araç ve ekipmanları temin etmek, çalışanların ve işyeri koşullarının düzenli denetimini gerçekleştirmek ve mevcut durumun iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yürütmek gibi bir dizi önemli yükümlülüğü yerine getirmekle sorumludur.
50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ile kamu kurumlarını kapsayan “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri” başlıklı 6. madde, yukarıda belirtilen yükümlülüklere ek olarak işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirme zorunluluğunu da getirmektedir. 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sağlama yükümlülükleri aşağıda bilgilerinize sunulmuştur:
İşverenler, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sağlamak üzere İSG uzmanı ve iş yeri hekimi ile çalışmak zorundadır. İşveren bu yükümlülüğünü ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden (“OSGB”) hizmet alarak veya kısmi süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı istihdam ederek yerine getirebilir.
50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde işveren veya işveren vekili, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenen eğitimleri tamamlamaları koşuluyla, işe giriş ve periyodik muayeneler ile tetkikler hariç olmak üzere iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilir.
Eğitimler, kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları, işçi ve işveren kuruluşları ile açık öğretim sistemi üzerinden eğitim vermekte yetkin, her ilde sınav merkezi, büro ve akademik danışmanlık hizmetleri bulunan üniversiteler tarafından, Bakanlıkla protokol yapmak suretiyle verilebilir.
Çalışan sayısının 50'den az olup olmadığının tespitinde aşağıdaki hususlar dikkate alınacaktır:
Aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerinin bulunması durumunda, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin üstlenilebileceği iş yerlerinin belirlenmesinde Sosyal Güvenlik Kurumu'ndaki tescil kayıtları esas alınır.
İşverenden iş alan alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılar, çalışan sayısına dahil edilmez.
Ayrıca, 05.06.1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile 04.11.1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamındaki öğrenci statüsünde olan çırak ve stajyerler de çalışan sayısının tespitinde dikkate alınmaz.
Sağlık gözetimi kapsamında, bu düzenleme çerçevesinde eğitim almış işveren veya işveren vekilleri tarafından üstlenilen iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri; işe giriş ve periyodik muayeneler ile tetkikleri kapsamaz. Bu hizmetler, iş yeri hekimlerinden alınabileceği gibi, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 15. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca kamu sağlık hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden de temin edilebilir.
İşveren, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olarak görevlendirilen kişilerin görevlerini etkin bir şekilde yerine getirebilmeleri için ihtiyaç duydukları araç, gereç, mekân ve zamanı sağlamakla yükümlüdür. Ayrıca, işveren, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütenler arasında koordinasyonu sağlamak ve bu kişilerin yazılı olarak ilettiği, mevzuata uygun tedbirleri zamanında yerine getirmek zorundadır. Bununla birlikte, işveren, iş sağlığı ve güvenliği hizmeti aldığı kurum ve kişiler ile çalışanlarını, işyerindeki sağlık ve güvenliği etkileyebilecek koşullar hakkında bilgilendirme sorumluluğunu taşır.
İşverenlerin bu yükümlülükleri yerine getirmemesi durumunda 6331 sayılı Kanun'da öngörülen idari para cezaları uygulanacaktır. 2025 yılı itibarıyla bu cezalar aşağıda sıralanmıştır:
İş güvenliği uzmanı ve/veya iş yeri hekimi görevlendirmeyen işverenlere, görevlendirmediği her bir kişi için 88.663,00 TL ve aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktarda,
İSG hizmetleri için görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmesi amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi ihtiyaçlarını karşılamayan işverenlere 26.557,00 TL,
İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamayan işverenlere 26.557,00 TL
idari para cezası uygulanacaktır.
Sonuç olarak, 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri, çalışanlarına her 3 yılda bir en az 8 saat iş sağlığı ve güvenliği (İSG) eğitimi verme, işyeri için risk değerlendirmesi ve acil durum planı hazırlama gibi temel yükümlülüklerine ek olarak, 01.01.2025 tarihi itibarıyla iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurmakla da yükümlüdür. Bu nedenle, Tehlike Sınıfları Tebliği kapsamında az tehlikeli sınıfta yer alan işverenlerin, idari para cezalarına maruz kalmamak ve yasal yükümlülüklerini yerine getirmek adına gerekli adımları vakit kaybetmeden atmaları önemlidir.
Comentarios