Son dönemde birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de sayısız alanda kullanılmaya başlayan karekod teknolojisi bankacılık ve finans hizmetleri alanında da önemli bir yer edinmiştir. Nitekim karekod teknolojisinin ödeme hizmetleri alanında da kullanılmaya başlanılmasıyla birlikte bu alanın da düzenlenmesine ihtiyaç duyulmuştur. Bu doğrultuda Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından yapılan çalışmalara istinaden 21.08.2020 tarihli ve 31220 sayılı Resmi Gazete’de Ödeme Hizmetlerinde TR Karekodun Üretilmesi ve Kullanılması Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik ekinde de TR Karekod İlke ve Kuralları’na yer verilmiş olup TR Karekod’un oluşturulmasında izlenmesi gereken standartlar belirlenmiştir.
Yönetmelik kapsamında 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun (“Kanun”) çerçevesinde ödeme hizmeti kapsamına giren ve karekod kullanılarak yapılan her ödeme işleminde, ilke ve standartları TCMB tarafından belirlenmiş olan TR Karekod’un kullanılması gerekmektedir.
Yönetmelik’te düzenlenen önemli hususlar;
Ø Yönetmelik’te düzenenlenen önemli hususlara kısaca göz atmak gerekirse TCMB’nin karekod kullanılarak yapılacak ödemelere ilişkin olarak üst sınır getirebileceği düzenlenmiştir. Yine ödeme hizmet sağlayıcılarının da TCMB tarafından belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla TR Karekod kullanılarak yapılacak ödeme işlemleri için üst sınır belirleyebilecekleri düzenlenmiş bulunmaktadır.
Ø TR Karekod’un, Karekod Üretici Koduna sahip olan ödeme hizmeti sağlayıcısı ve Merkez Bankası tarafından yayımlanan “Teknik Doküman” doğrultusunda uygun görülen ödeme sistemi işleticisi tarafından üretilmesi gerekiyor.
Ø Karekod Üretici Kodu, ödeme hizmeti sağlayıcısının ve Banka tarafından uygun görülen ödeme sistemi işleticisinin talebi üzerine BKM tarafından belirlenir ve internet sitesinde oluşturulacak listede duyurulur. TR Karekod’un Teknik Dokümanda yer alan ilke ve kurallara uygun olarak üretilmesi gerekmektedir.
Ø Ödeme hizmeti sağlayıcısı, TR Karekod üretimi konusunda dış hizmet alımı yapabilecektir. Karekod üretimi için dış hizmet alınması halinde gerçekleşen ödeme işleminin mahiyetine göre ödeme hizmeti sağlayıcısının tabi olduğu mevzuatta dış hizmet kullanımı ile ilgili yer alan hükümlere uyulması gerekmektedir.
Ø TR Karekod işlemlerinde, ödeme işleminin gerçekleşmesinin ardından alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı alıcıya, gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı gönderene işlemin gerçekleştiğine dair telefon, kısa mesaj ya da uygulama gibi uygun yöntemlerle en kısa sürede bilgi sağlamakla yükümlüdür.
Ø Ödeme hizmeti sağlayıcıları arasında transferi sağlamak üzere BKM tarafından “Karekod Yönlendirme Sistemi” kurulacak ve işletilecek.
GEÇİŞ HÜKÜMLERİ
Yönetmelik kapsamında halihazırda ödeme faaliyetlerinde karekod kullanmakta olan ödeme hizmeti sağlayıcılar yönünde bir takım geçiş hükümleri getirilmiş olup, ilgili ödeme hizmeti sağlayıcıların belirtilen süreler içerisinde mevcut uygulamalarını Yönetmelik’le uyumlu hale getirmeleri gerekmektedir:
1) Karekodla ödeme imkânı sağlayan ödeme hizmeti sağlayıcıları, kullanılan karekodları ve ilgili altyapılarını en geç 31/12/2021 tarihine kadar bu Yönetmelik, Teknik Doküman ve sundukları ödeme hizmetinin bir ödeme sistemi aracılığıyla işlem gerçekleştirilmesini gerektirmesi durumunda söz konusu ödeme sistemiyle ilgili hazırlanacak Teknik İlke ve Kurallar Rehberi ile uyumlu hale getirmek zorundadır. Banka, bu süreyi bir yılı geçmeyecek şekilde uzatmaya yetkilidir.
(2) İşyerlerine, ödeme kartları ya da Banka tarafından işletilen ödeme sistemleri aracılığıyla ödeme kabul etme imkânı sunan ödeme hizmeti sağlayıcıları, en geç 31/12/2021 tarihine kadar anlaşmalı oldukları işyerlerinde, Teknik Dokümanda yer alan, işyeri tarafından sunulan dinamik karekod yöntemi kullanılarak ödeme yapılmasına olanak sağlayan altyapıyı oluşturmakla yükümlüdür. Banka, bu süreyi bir yılı geçmeyecek şekilde uzatmaya yetkilidir.
(3) İşyerlerinin ödeme kartları ya da Banka tarafından işletilen ödeme sistemleri aracılığıyla ödeme kabul etme esnasında ödeme hizmeti sağlayıcılarının sundukları ödeme altyapısına ilave olarak farklı cihaz ve uygulamalar kullanması durumunda, kullanılan ilave cihaz ve uygulamaların sahipleri de işyerinde Teknik Dokümanda yer alan işyeri tarafından sunulan karekod yöntemi kullanılarak ödeme yapılmasına olanak sağlayan altyapının en geç 31/12/2021 tarihine kadar oluşturulması için gerekli önlemleri alır. Banka, bu süreyi bir yılı geçmeyecek şekilde uzatmaya yetkilidir.
Ödeme Hizmetlerinde TR Karekodun Üretilmesi ve Kullanılması Hakkında Yönetmelik
TR Karekod İlke ve Kuralları
TCMB Duyurusu
Comments