Anayasa Mahkemesi’nin, 01/08/2023 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 01/06/2023 tarihli 2022/120 Esas 2023/107 K. Numaralı kararı ile 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. Maddesinde yer alan Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kurumuna ilişkin maddeler iptal edilmiştir.
Anılan kurumun ve yasal düzenlemelerin detayına 29/09/2022 tarihli yazımız ile yer verilmiş olup kısaca tekrar bahsetmek gerekirse, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı ile esasında sanık hakkında kanaat getirilen hüküm henüz açıklanmamakta, sanığa 5 (beş) yıllık denetim süresi tanınarak işbu sürede kasten herhangi bir suç işlememesi halinde hakkında kanaat getirilen hükmün açıklanmaksızın ortadan kalkmasına imkan veren bir karar türüdür. Diğer bir deyişle, kanun koyucunun da tanımladığı üzere Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder (C.M.K. m.231.).
Anayasa Mahkemesi tarafından sık sık incelemeye tabi tutulan işbu kurum ile ilgili son olarak 20/07/2022 tarihinde 2021/121 E. ve 2022/88 K. Sayılı Kararı ile HAGB kararlarına karşı itiraz yolunu öngören 12. Fıkra hükmü iptal edilmiş ve 05/04/2023 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren değişiklik Kanunu ile anılan itiraz usulü;
“Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına itiraz edilebilir. İtiraz mercii, karar ve hükmü inceler; usul ve esasa ilişkin hukuka aykırılık tespit ettiği takdirde, gerekçesini göstererek karar ve hükmü kaldırır ve gereğinin yapılması için dosyayı mahkemesine gönderir.”
şeklinde değiştirilmiştir. Ancak 01/08/2023 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 2022/120 Esas 2023/107 Karar sayılı Anayasa Mahkemesinin kararı ile HAGB düzenlemesine ilişkin hükümlerin bir kısmı iptal edilmiştir. Söz konusu Anayasa Mahkemesi kararına göre 5721 Sayılı Kanunun 231. Maddesinin,
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kurumu’nu tanımlayan ve düzenleyen 5. Fıkrası;
(5) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl71 veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder.(68)
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı verilebilmesi için gerekli şartları düzenleyen 6. Fıkrası, ve devamı düzenlemeleri içerir (7), (8), (9), (10), (11) ve (13) numaralı fıkraları iptal edilmiştir. İptal edilen hükümler ile HAGB kurumunun artık uygulanamaz olacağı açıktır. Anılan kararda gerekçe olarak ise;
“HAGB kurumunun mevcut haliyle –bireysel başvuru kararlarında da işaret edildiği üzere- kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarını önlemekte yetersiz kaldığı ve başta ifade özgürlüğü ve toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı olmak üzere temel hak ve özgürlükler üzerinde caydırıcı etki doğurduğu anlaşılmaktadır.”
Şeklinde belirtilerek açıklanan nedenlerle kural Anayasa’nın 17. Maddesine aykırı kabul edilmiştir.
Hükmün iptali ile birlikte HAGB kararına karşı kanun yoluna başvuruda yasal boşluk oluşacağından Anaya Mahkemesi tarafından iptal hükmünün kararın Resmi Gazete’ de yayımlanmasından başlayarak BİR YIL SONRA yürürlüğe girmesi uygun görülmüştür.
Kararın tam metni için; https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/08/20230801-5.pdf
Comments