27 Ağustos 2024 tarihli 32645 sayılı Resmî Gazete’de “Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik” (“Yönetmelik”) yayımlanmış olup işbu Yönetmelikle gerçek veya tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetlerini, motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden gerçek veya tüzel kişilerin yükümlülüklerini, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yetki belgesinin verilmesi, yenilenmesi ve iptaline ilişkin usul ve esasları, Bilgi Sistemi ve Ödeme Sisteminin kurulması, işletilmesi ve ikinci el motorlu kara taşıtı satışında ödeme sisteminin gerçek ve tüzel kişiler tarafından kullanılması ile ekspertiz raporlarının düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları, motorlu kara taşıtı ihale, ilan ve ön değerlemesine ilişkin ilke, kural ve yükümlülükleri, toplu iş yeri ve taşıt pazarlarında aranan şartları ve Bakanlık, yetkili idare ve diğer ilgili kurum ve kuruluşların motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin görev, yetki ve sorumlulukları belirlenmiştir.
Yönetmelik ile; 13/2/2018 tarihli ve 30331 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmış olup, yapılan değişikliklere ilişkin detaylı açıklamalar aşağıda bilgilerinize sunulmuştur.
I- Yetki Belgesine İlişkin Düzenlemeler:
İşbu Yönetmelik gereğince, ticaret il müdürlüğü tarafından verilen yetki belgesi olmadan ticari faaliyet kapsamında ikinci el motorlu kara taşıtı pazarlama veya satışı yapılamayacağı ve bir takvim yılı içinde üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı ticari faaliyet kabul edileceği düzenlenmiştir.
İşletmeye yetki belgesi verilebilmesi için gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olması, meslek odasına kayıtlı olması, meslek odası ve vergi kayıtlarındaki faaliyet konuları arasında ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin bulunması şartları aranmış olup yetki belgesin başvurusunda bulunan alım satım sorumlusunun on sekiz yaşını doldurmuş olması, en az lise mezunu olması iflas etmemiş olması veya iflas etmiş olsa bile 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu gereğince yükümlülüklerini yerine getirmiş olması, kasten işlenen suçlardan dolayı beş yıldan fazla kesinleşmiş hapis cezası almamış veya devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı suçlar ile casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme, işkence, cinsel saldırı ve çocukların cinsel istismarı suçlarından hüküm giymemiş ya da ticaret ve sanat icrasından hükmen yasaklanmamış olması ve seviye 5 mesleki yeterlilik belgesine sahip olması gerekmektedir. Ayrıca, yetki belgesinin her bir işletme için ayrı ayrı düzenleneceği ve devredilemeyeceği de Yönetmelik ile düzenlenmiştir.
Yukarıda da belirtildiği üzere, motorlu kara taşıtları alım satım sorumlularının seviye 5 mesleki yeterlilik belgesine sahip olması gerekmekle birlikte, motorlu kara taşıtları alım satım danışmanlarının ise seviye 4 mesleki yeterlilik belgesine sahip olması gerektiği de Yönetmelik ile hüküm altına alınmıştır.
Yönetmelik ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatına sahip olma şartı yetki belgesi şartlarından çıkarıldı. Bununla birlikte, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmelerin ruhsat mevzuatı kapsamında iş yeri açma ve çalışma ruhsatı alma yükümlülükleri devam etmektedir.
Yetki belgesi şartları arasında yer alan lise mezuniyeti şartı korunmakla birlikte Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla vergi ya da meslek odası kaydı bulunan işletmeler için 1 Mart 2025 tarihine kadar yapılan yetki belgesi başvurularında lise mezuniyet şartının aranmaması düzenlenmiştir.
Yönetmelikte bulunan geçici madde ile Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce düzenlenen yetki belgelerinin geçerli olacağı düzenlenmiştir.
II- Motorlu Kara Taşıtı Ticaretiyle İştigal Edenlerin Yükümlülükleri ve Haksız Ticari Uygulamalara İlişkin Düzenlemeler:
Yönetmelik ile distribütörlerin, hangi faaliyetlerinin haksız ticari uygulama olacağı düzenlenmiştir. Buna göre Distribütörlerin, yetkili satıcıların ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak düzenlenmiş olup aşağıda belirtilen faaliyetler her durumda haksız ticari uygulama kabul edilecektir:
a) Yetkili satıcıyı bir ay içinde son üç yıllık satışlarının aylık ortalamasından fazla taşıt almaya zorlamak.
b) Fatura tarihinden sonra taşıt fiyatında artış yapmak veya taşıtı on beş gün içinde yetkili satıcıya teslim etmemek.
c) Taşıt satışını, kendisinin veya bir başkasının mal veya hizmetini alma şartına bağlamak.
ç) Yetkili satıcının taşıt satışlarına ilişkin kampanyalardan faydalanmasını diğer ürün ve hizmetlerin satışı, fiyat indirimi, yetkili satıcının kâr marjının kısıtlanması ve taşıt satış kotası gibi şartlara bağlamak.
Ayrıca Distribütörlerin, tavsiye edilen taşıt satış fiyatının elektronik ortam üzerinden erişilebilir olmasını sağlayacağı düzenlenmiştir.
Yönetmelik ile yetkili satıcıların sipariş usulü satışlarına ilişkin düzenlemeler de yapılmış olup alıcının tescilsiz motorlu kara taşıtının satış bedelinin bir kısmını önceden ödemeyi, satıcının da bedelin kısmen veya tamamen ödenmesinden sonra taşıtı alıcıya devir ve teslim etmeyi üstlendiği satışlarda yazılı veya elektronik ortamda sipariş formunun düzenleneceği, formun aynı gün alıcıya teslim edileceği ve form düzenlemeden alıcıdan herhangi bir ödeme veya alıcıyı borca sokan belge alınamayacağı hüküm altına alınmıştır. Bununla birlikte, sipariş edilen taşıtın, kırk beş günden fazla olmayacak şekilde formda belirtilen süre içinden alıcıya teslimi zorunlu hale gelmiş olup bu süre, formun düzenlendiği veya kısmi ödemenin yapıldığı tarihlerden hangisi önce ise o tarih esas alınarak hesaplanacaktır. Ayrıca, yetkili satıcının taşıt teslimine 7 gün kalıncaya kadar satış fiyatının %10’undan fazla kapora alamayacağı ve alıcının sipariş formunun düzenlendiği tarihten itibaren on dört gün içinde siparişini herhangi bir cezai şarta maruz kalmaksızın iptal edebileceği de işbu Yönetmelik ile hüküm altına alınmıştır.
Yönetmelik ile yetkili satıcıların da yükümlülükleri belirlenmiş olup buna göre Yetkili satıcıların tescilsiz motorlu kara taşıtların pazarlama ve satışında Tescilsiz motorlu kara taşıtına ilişkin vergilerin alıcı tarafından ödendiği andan itibaren taşıtın satış fiyatını arttırmamak ve alıcıya taşıt fiyatını sabitleme hakkını bildirme ve Alıcının vergileri ödediği tarihten itibaren on beş gün içinde taşıtı alıcıya teslim etme hususlarına uymakla yükümlü oldukları düzenlenmiştir:
Ayrıca motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilen iş yerinde sigorta, finansman, aksesuar, yedek parça satışı, servis ve satış sonrası hizmetler gibi faaliyetler dışında ticari faaliyette bulunulamayacağı da düzenlenmiştir.
Distribütörler haricinde taşıt ithal edenler ise, yetkili satıcılara satış yapmaları halinde distribütörlerin, diğer gerçek veya tüzel kişilere satış yapmaları halinde yetkili satıcılara getirilen yükümlülüklere tabi olacaklardır.
İşletmelerin uymakla yükümlü oldukları hususlar belirlenmiştir:
a) Mesleki yeterlilik belgesinin aranmayacağı haller hariç olmak üzere, mesleki yeterlilik belgesine sahip olmayan kişileri motorlu kara taşıtı alım satım sorumlusu veya danışmanı olarak istihdam etmemek.
b) Yetki belgesi numarasını ekspertiz raporunun düzenlenmesi sırasında ekspertiz işletmesine ve satış sırasında notere beyan etmek.
c) Ekspertiz raporunun bir nüshasını satış sırasında notere ibraz etmek.
ç) Satışına yetkili olmadığı ikinci el motorlu kara taşıtına ilişkin pazarlama ve aracılık faaliyetinde bulunmamak.
d) Yol ve kaldırım gibi kamunun ortak kullanımına ayrılmış alanları taşıt teşhir alanı olarak kullanmamak.
14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilen iş yerinde başka bir ticari faaliyette bulunulamayacağı ve bu iş yeri ikamet amacıyla kullanılamayacağı düzenlenmiştir.
Ekspertiz yapabilecek işletmeler, ekspertiz yapılması zorunlu araçlar, ekspertiz raporunda bulunması zorunlu bilgiler ile raporu veren işletmelerin sorumlulukları ve ikinci el araç ticaretinde garanti uygulamasının kapsamı ayrı ayrı düzenlenmektedir.
Satışa sunulmak üzere işletmeye teslim edilen ikinci el motorlu kara taşıtı için taşıt teslim belgesi düzenlenmesi gerektiği ve bu belgede yer alması zorunlu bilgilerin neler olduğu belirlenmiştir.
Satışa sunulan ikinci el motorlu kara taşıtında, kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde taşıta ilişkin tanıtıcı güncel bilgilerin yer aldığı tanıtım kartı bulundurulması gerektiği yönünde düzenleme yapılmıştır.
III - Elektronik Ortamdaki Yükümlülüklere İlişkin Düzenlemeler:
İşletmelerin ilan verirken yetki belgesi numarası ve yetki belgesindeki işletme adı veya unvanı ile Yönetmeliğin 20 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen diğer bilgilere güncel olarak yer vermek, üçüncü kişileri yanıltıcı bilgi ve belgelere yer vermemek, İkinci el motorlu kara taşıtının satılması, taşıt teslim belgesi süresinin veya ilan verme yetkisinin sona ermesi halinde ilan faaliyetine gecikmeksizin son vermek hususlarına uymakla yükümlü oldukları düzenlenmiştir.
Başkalarına ait motorlu kara taşıtlarının pazarlama ve satışına yönelik ilanlara elektronik ortam sağlayan platformlar ile ihale platformlarının da uyması gereken kurallar bu Yönetmelik ile belirlenmiştir.
Elektronik ortamda yapılan ön değerlemelerde taşıt sahibine sunulan ilk fiyat teklifi ile nihai teklif arasındaki farkın %5’ten fazla olmayacağı, verilen teklifin asgari 24 saat geçerli olacağı ve fiziksel incelemesi yapılan taşıta aynı gün içinde nihai teklif verileceği düzenlenmiştir.
İkinci el motorlu kara taşıtı satışlarında Güvenli Ödeme Sisteminin herkes tarafından kullanılması zorunlu hale getirilmiştir.
İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenler; motosiklet, otomobil ve arazi taşıtlarının pazarlanmasını veya satışını ilk tescil tarihinden itibaren altı ay ve altı bin kilometre geçmedikçe 1/1/2025 tarihinden önce doğrudan veya dolaylı olarak yapamayacaklarına yönelik geçici madde eklenmiştir.
Geçici Madde 3 gereğince İkinci el motorlu kara taşıtlarının üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlanması bu maddenin uygulanması bakımından ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti olarak kabul edileceği, İkinci el motorlu kara taşıtlarının üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlamasının 1/1/2025 tarihine kadar yapılamayacağı, Bakanlık’ın, ikinci el motorlu kara taşıtlarının sınıfını, markasını, ticari adını, tipini, cinsini, model yılını ve aksesuar ve/veya donanım eklenmesi halinde, üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerine eklenebilecek azami tutar ve/veya oranı belirlemeye yetkili olacağı düzenlenmiştir.
İlgili Yönetmeliğe aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
Comments