3 Aralık 2024 Tarihli ve 32741 Sayılı Resmi gazetede yayımlanan “Yetki Alanı Dışında Ve Tarafların Farklı Birimlerde Bulunmaları Halinde Tapu İşlemlerinin Yapılmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” ile 29 Kasım 2024 tarihinde T.C. Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tapu Ve Kadastro Genel Müdürlüğü Tapu Dairesi Başkanlığı tarafından yayınlanan 2024/5 sayılı Genelge kapsamında getirilen yeni yasal düzenlemelere ilişkin detayları aşağıda iki ayrı başlık altında inceleyebilirsiniz.
1- Yetki Alanı Dışında Ve Tarafların Farklı Birimlerde Bulunmaları Halinde Tapu İşlemlerinin Yapılmasına İlişkin Yönetmelik
Yeni yönetmelik uyarınca tapu işlemlerinde mülkiyet devri işlemlerinin herhangi bir tapu müdürlüğünden doğrudan karşılanabileceği ilan edilmiştir.
Yönetmelik hükümleri uyarınca; tarafların farklı birimlerde (Birim: Tapu müdürlükleri ile yurt dışı teşkilatı birimlerini) bulunmaları halinde yapılacak mülkiyetin devrini amaçlayan sözleşmelerle yetki alanı dışında kayıtlı bulunan taşınmazlarla ilgili yapılacak tapu işlemleri, elektronik ortamda taşınmazın bulunduğu tapu müdürlüğünden yetki alınmaksızın gerçekleştirilebilecektir.
Böylece yetki alanı dışı tapu işlemlerinin, ülke genelinde büyük ölçüde elektronik ortamda, hızlı ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir.
İlgili yönetmelik yayım tarihi olan 03.12.2024’te yürürlüğe girmiş olup, yönetmeliğin geçici 1 numaralı maddesi uyarınca, 21.11.2023 tarihinden önce düzenlenmiş vekaletnameler ile yetki alanı dışı tapu işlemi yapılamayacağı da düzenlenmiştir.
2- Tapu Sicilinde Arabuluculuk Uygulamalarına İlişkin Genelge
Daha önce, 14.11.2024 tarihli ve 32722 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7531 sayılı Kanun ile 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nda (Kanun) değişiklikler yapılarak dava şartı (zorunlu) ve ihtiyari arabuluculuk ile çözümlenebilecek uyuşmazlıkların kapsamı genişletilmiş, taşınmazın devrine ve taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına ilişkin uyuşmazlıklar ile taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar da arabuluculuk kapsamına alınmış olup, arabuluculuk anlaşma belgesinin taraflarından birinin tapu müdürlüğünden tescil talebinde bulunabileceği düzenlenmiştir.
2024/5 sayılı Genelgeyle, yukarıda bahsedilen yasal mevzuat değişikliğinin detayları düzenlenmiş ve ilan edilmiştir. Buna göre, 6325 sayılı kanunun 17/B maddesi uyarınca taşınmazın devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına ilişkin uyuşmazlıkların ihtiyari arabuluculuğa uygunluğu, aynı kanunun 18/B maddesi uyarınca da zorunlu arabuluculuğa tabi uyuşmazlıklar olan, kiralanan taşınmazların 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununa göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler hariç olmak üzere, kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunundan kaynaklanan uyuşmazlıklar ve komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklar ve bunların hatırlatılarak, 17/B maddesine istinaden tapuya işlenecek şerhlerin uygulaması detaylı bir şekilde açıklanmıştır.
Genelgede öncelikle madde 17/B uyarınca, ihtiyari arabuluculuk sürecine dahil olan tarafların yazılı olarak anlaşmaları ve durumun arabulucu tarafından kayıt altında alınması halinde, taşınmaz üzerinde tasarruf yetkisinin 3 ayı geçmemek kaydıyla kısıtlandığına dair şerh konulmasının talep edilebileceği, talebin tapu müdürlüğünce inceleneceği ve uyuşmazlık konusunun taşınmaz devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına yönelik olup olmadığının tespit edileceği, talebin kabul görmesi halinde ise taşınmazın şerhler sütununa “Bu taşınmazda, taşınmazın devri/ sınırlı ayni hak kurulmasına yönelik arabuluculuk sürecine başlanmıştır.” şeklinde şerh düşüleceği açıklanmıştır. Bu şerh en fazla 3 ay süreyle kalabilecek, 3 aydan önce ise tarafların arabuluculuk sürecinde anlaşamamaları veya şerhin kaldırılması hususunda anlaşmaları halinde kaldırılabileceği düzenlenmiştir.
Genelgede ayrıca açık bir şekilde, 18/B maddesi kapsamında (zorunlu arabuluculuğa tabi uyuşmazlıklarda) yer alan, taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin arabuluculuğa konu uyuşmazlıklarda 17/B şerhi taleplerinin kabul görmeyeceği beyan edilmiştir.
Genelgenin devamında, zorunlu veya ihtiyari arabuluculuk süreçleri neticesinde varılan anlaşmalar uyarınca tanzim edilen Arabuluculuk Anlaşma Belgesi’nin tapu sicilinde uygulanması usulüne ilişkin açıklamalar yapılmış olup, bu türlü anlaşma belgelerinin tapuda uygulanabilmesi için, görevli sulh hukuk mahkemesinden anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine dair şerh alınmasının zorunlu olduğuna değinilmiştir. Dolayısıyla arabuluculuk anlaşmaları ancak, sulh hukuk mahkemesince verilmiş ve kesinleşmiş bir icra edilebilirlik şerhine istinaden tapuda tescile konu edilebilecektir.
Arabuluculuk anlaşma belgesinin imzalanmasından, anlaşma belgesinin tapu sicilinde tesciline kadar geçecek sürede taşınmaza, anlaşma belgesi veya ekinde yer almayan, başkaca bir yasaklayıcı veya kısıtlayıcı takyidat konulması halinde, anlaşma belgesinin ancak devralan/lehine hak tesis edilen tarafların tamamının işleme katılımı ile tescil istem belgesi düzenlenmek suretiyle tescil edilmesi gerekeceği de açıklanmıştır. Aynı şekilde anlaşma sağlanıp tapuda tescil yapılıncaya değin geçecek süre içerisinde taraflardan birinin vefatı halinde de, vefat eden tarafın mirasçılarının tamamının katılması şartıyla işlemlere aynen devam edilebileceği de düzenlenmiştir.
Son olarak bu işlemlerin mali yönleri hususunda da açıklamalar yapılmış olup buna göre 17/B şerhi işlemi için tapu harcı alınmayacağı, 6083 Sayılı Kanuna ekli (I) Sayılı Tarife Cetveli gereğince sadece döner sermaye ücreti tahsil edileceği, icra edilebilirlik şerhi alan arabuluculuk anlaşma belgesinin tapu siciline tescilinde ise, anlaşma konusunun içeriğine bakılarak işlemin türü ve mahiyetine göre tapu harcı alınacağı, ayrıca 6083 Sayılı Kanuna ekli (I) Sayılı Tarife Cetveli gereğince döner sermaye ücreti tahsil edileceği belirtilmiştir.
İlgili genelge ve yönetmeliğin tam metnine https://www.tkgm.gov.tr/tapu-sicilinde-arabuluculuk-uygulamalari, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/12/20241203-1.htm linklerinden ulaşabilirsiniz.
Comments